بررسی نقش بازارهای آب کشاورزی در قیمت‌گذاری و تخصیص منابع آب (مطالعۀ موردی: بازار آب مجن)

نویسندگان

  • سید کاظم صدر استاد دانشکدة علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
چکیده مقاله:

بازارهای آب یکی از ابزارهای مؤثر و کارآمد تخصیص آب در شرایط کم‌آبی است و از طریق قیمت‌‌گذاری واقعی آب موجب صرفه‌جویی در مصرف آب و افزایش کارایی‌های تخصصی و فنی آب می‌شوند. وجود حقابه‌های قابل مبادله و منفک از زمین، شبکه‌های انتقال، تشکل‌های آب‌بران و مقررات مناسب برداشت آب از مهم‌ترین ملزومات تشکیل بازارها محسوب می‌شوند. بازار آب مجن، بازار رقابتی موفق و کارآمدی است که بیش از چهل سال زمینة انواع مبادله‌های آب را فراهم کرده است و سالانه بیش از 30 درصد از آب مصرفی کشاورزان از طریق آن تأمین می‌شود. حجم مبادله‌های آن در سال‌های 1381، 1382 و 1383 به‌ترتیب حدود 38، 54 و 88 هزار متر مکعب و قیمت متوسط هر متر مکعب نیز به‌ترتیب 555، 651 و 664 ریال بود. هدف از این تحقیق برآورد تابع تقاضای آب و بررسی نقش بازار در قیمت‌گذاری و تخصیص منابع آب است. کشش‌های حاصل از تخمین توابع تقاضای نهادة آب برای کل محصولات و تک‌تک محصولات، مؤید رابطة منفی و معنی‌دار بین مقدار تقاضا و قیمت آب است. تفاوت کشش‌ها نیز اصلی‌بودن کشت سیب‌زمینی در مقابل گندم را نشان می‌دهد که یکی از کارکردهای مهم بازار است. زمانی‌که الگوی کشت شامل محصولات سیب‌زمینی و گندم باشد، حساسیت زارعان به تغییرات قیمت آب (256/0) کمتر از حالتی است که تنها تولید سیب‌زمینی (276/0) مد نظر باشد و حساسیت درصورتی‌که فقط گندم تولید می‌شود (477/0)، بیشتر از دو حالت قبل است. مقایسة ارزش تولید متوسط آب در محصولات بالا نیز نتایج برآوردها را تأیید می‌کند که یکی از مهم‌ترین کارکردهای بازار آب در زمینة اولویت تخصیص آب و اصلاح الگوی کشت قلمداد می‌شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی نقش بازارهای آب کشاورزی در قیمت گذاری و تخصیص منابع آب (مطالعۀ موردی: بازار آب مجن)

بازارهای آب یکی از ابزارهای مؤثر و کارآمد تخصیص آب در شرایط کم آبی است و از طریق قیمت گذاری واقعی آب موجب صرفه جویی در مصرف آب و افزایش کارایی های تخصصی و فنی آب می شوند. وجود حقابه های قابل مبادله و منفک از زمین، شبکه های انتقال، تشکل های آب بران و مقررات مناسب برداشت آب از مهم ترین ملزومات تشکیل بازارها محسوب می شوند. بازار آب مجن، بازار رقابتی موفق و کارآمدی است که بیش از چهل سال زمینة انواع...

متن کامل

بررسی نقش بازار در تخصیص بهینه منابع آب

هدف مقاله حاضر بررسی شکل گیری بازار در تخصیص بهینه منابع آب است.با مطالعاتی که بر اساس کارکردهای بازار آب در ایران و جهان صورت گرفته است می توان گفت:بازار هخای آب عموما در شرایطی که مازاد  تقاضا برای آب وجود داشته باشد تشکیل شده اند.ملی بودن منابع آب مانع تشکیل بازارهای آب نشده است .تفکیک مالکیت آب از زمین جز شرایط لازم تشکیل بازارهای آب می باشد.در قانون سوم توسعه اقتصادی-اجتماعی  کشور ( ماده 1...

متن کامل

بررسی نقش بازار در تخصیص بهینه آب در دشت شازند

کمبود منابع آب یکی از مهم‌ترین چالش­ها­ی مدیریت آب در کشور است. این چالش با توجه به افزایش روز­افزون تقاضا به‌دلیل رشد جمعیت و توسعه بخش کشاورزی بیش‌تر اهمیت می­یابد. تلقی از آب به‌عنوان یک کالای باارزش و­دارای قیمت واقعی،­ می­تواند راه مناسب مصرف و مشوقی برای ذخیره و حفاظت آن را فراهم کند. هدف این مقاله بررسی نقش بازار ­در ­تخصیص بهینه آب در دشت شازند است. ­­تغییرات سطح زیرکشت محصولات آبی و سو...

متن کامل

نقش قیمت‌گذاری آب در بخش کشاورزی بر تعادل منابع آب

در سال‌های اخیر بهره‌برداری غیربهینه از منابع آبی به ویژه منابع آب زیرزمینی، خشکسالی، عدم رعایت اصول حفاظت در بهره‌برداری از منابع آبی کشور، رشد جمعیت و غیره موجب گردید تا نهاده آب به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده توسعه در بخش‌کشاورزی ایفاء نقش نماید. از این رو، سیاست‌های آب به عنوان بخش مهمی از سیاستگذاری و برنامه‌ریزی منابع آب و مدیریت تقاضا حائز اهمیت می‌باشد، ضمن اینکه رویکرد برنام...

متن کامل

مدل‌سازی اقتصادی مدیریت منابع آب کشاورزی استان تهران با تأکید بر نقش بازار ‌آب

در این مقاله اثرات تشکیل بازارهای آب محلی و منطقه‌ای در استان تهران مورد بررسی قرارگرفت و پتانسیل انتقال آب تحت شرایط کم‌آبی در سطح این استان ارزیابی شد. بدین منظور از یک سیستم مدل‌سازی اقتصادی مشتمل بر مدل برنامه‌ریزی ریاضی مثبت (PMP) و توابع تولید منطقه‌ای محصولات کشاورزی (SWAP) استفاده شد. نتایج نشان داد که با برقراری بازارهای آب محلی و منطقه‌ای در سطح استان تهران، افزون بر ایجاد تعادل بین ع...

متن کامل

مدل‌سازی اقتصادی مدیریت منابع آب کشاورزی استان تهران با تأکید بر نقش بازار ‌آب

در این مقاله اثرات تشکیل بازارهای آب محلی و منطقه‌ای در استان تهران مورد بررسی قرارگرفت و پتانسیل انتقال آب تحت شرایط کم‌آبی در سطح این استان ارزیابی شد. بدین منظور از یک سیستم مدل‌سازی اقتصادی مشتمل بر مدل برنامه‌ریزی ریاضی مثبت (PMP) و توابع تولید منطقه‌ای محصولات کشاورزی (SWAP) استفاده شد. نتایج نشان داد که با برقراری بازارهای آب محلی و منطقه‌ای در سطح استان تهران، افزون بر ایجاد تعادل بین ع...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 45  شماره 4

صفحات  761- 773

تاریخ انتشار 2014-12-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023